1893 – 2013 : ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ ΣΤΟΝ Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ : «ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ». Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ;

• Ø Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν πως η ιστορία επαναλαμβάνεται, ενώ είναι γνωστή και η ρήση που λέει ότι «όταν η ιστορία επαναλαμβάνεται, επαναλαμβάνεται ως φάρσα».
• Ø Επίσης σχεδόν όλοι γνωρίζουν την φράση που – υποτίθεται – ότι αναφώνησε ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Χαρίλαος Τρικούπης από την Βουλή το 1893. «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν».
• Ø Όμως εκείνο που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το τι προηγήθηκε εκείνης της πρώτης πτώχευσης του σχεδόν νεοσύστατου Ελληνικού κράτους. Σύμφωνα λοιπόν σχετικό άρθρο του Φ.Οικονομίδη στην «Ελευθεροτυπία», πριν το 1878 η Ελλάδα είχε μεγάλες δυσκολίες να δανειοδοτηθεί από τις διεθνείς χρηματαγορές. Το 1878 κατόρθωσε να ρυθμίσει το εκκρεμούν εξωτερικό χρέος της από τα παλιότερα δάνεια της «ανεξαρτησίας».
• Ø Στην συνέχεια από το 1879 μέχρι το 1893 συνήφθησαν 9 δάνεια από το εξωτερικό, συνολικού ονομαστικού ύψους 640 εκατομ χρυσών φράγκων. Δανειστές της Ελλάδας που αγόραζαν συστηματικά ελληνικά χρεόγραφα εκδιδόμενα στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια ήταν ο οίκος «Hambro και υιός» του Λονδίνου, το «Comptoir d' Escompte de Paris», όπου κεντρικό ρόλο έπαιζε ο Ελληνας Α. Βλαστός. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Βλαστός μαζί με τον Ανδρέα Συγγρό, εκφράζοντας τα γαλλικά συμφέροντα, προσπαθούσαν να επηρεάσουν και τις ελληνικές πολιτικές εξελίξεις. Τακτικός επίσης αγοραστής των ελληνικών χρεογράφων ήταν και η «Nationalbank fur Deutschland» του Βερολίνου.
• Ø Ένα σημαντικό ποσοστό των δανείων καλυπτόταν από Έλληνες κεφαλαιούχους «είτε του εσωτερικού είτε του εξωτερικού». Πολλοί Έλληνες κεφαλαιούχοι θεωρούσαν ότι ήταν πολύ συμφερότερο να δανείζουν τη χώρα τους από τα χρηματιστήρια του εξωτερικού «ως αλλοδαποί», σύμφωνα με τους κανόνες της διεθνούς χρηματαγοράς.
• Ø Στο μεταξύ ο Χαρίλαος Τρικούπης εφάρμοσε μια καθαρά φορομπηχτική πολιτική καλώντας τον λαό σε θυσίες για την «πατρίδα». Οινοπνευματώδη, καπνός και σιγαρόχαρτα ήταν τα πρώτα που επιβαρύνθηκαν , ενώ καθώς η συγκεκριμένη πολιτική δεν απέδιδε κατέφυγε σε νέους επαχθείς φόρους, σε μειώσεις μισθών κλπ με αποτέλεσμα να ξεσηκωθεί έντονη λαϊκή αντίδραση και στις εκλογές του 1890 ο Χαρ. Τρικούπης ηττήθηκε από τον λαϊκιστή αντίπαλό του Θεόδωρο Δηλιγιάννη.
• Ø Η φαυλοκρατία του Δηλιγιάννη θα φέρει, έπειτα από δύο χρόνια, ξανά τον Τρικούπη στην εξουσία - και στα ασήκωτα χρέη της. Το 1892 επιχειρεί να συνάψει δύο δάνεια, 700 χιλιάδων και 16 εκατ. χρυσών φράγκων αντίστοιχα. Ομάδα ξένων κεφαλαιούχων, που επιδίωκαν χρεοκοπικό συμβιβασμό, ματαίωσαν τη δανειοδότηση. Τελικά μετά από πολλές ανεπιτυχείς διαπραγματεύσεις τον Δεκέμβριο του 1893 θα αναγκαστεί να δηλώσει από το βήμα της Βουλής ότι το κράτος αδυνατεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του ως προς τα εξωτερικά δάνεια και ότι τα τοκομερίδια θα πληρωθούν κατά 30%. Όσο για τα εσωτερικά δάνεια, αυτά θα εξοφλούνταν για να μη χρεοκοπήσουν οι ελληνικές τράπεζες.
• Ø Μετά από τέσσερα χρόνια, το 1987 πρωθυπουργός είναι και πάλι ο λαϊκιστής Δηλιγιάννης ο οποίος σύρει την Ελλάδα στον χαμένο πόλεμο κατά της Τουρκίας μετά το τέλος του οποίου επιβάλλεται στην Ελλάδα Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (ΔΟΕ ή το ΔΝΤ της εποχής) που θα εισέπραττε για λογαριασμό των δανειστών τους φόρους από τα είδη του κρατικού μονοπωλίου (πετρέλαιο, αλάτι, σμύριδα, σπίρτα, καπνός, σιγαρόχαρτα και παιγνιόχαρτα), καθώς επίσης τα τέλη χαρτοσήμου μαζί με τους δασμούς του τελωνείου στον Πειραιά.. Ο ΔΟΕ καταργήθηκε μόλις το 1978 !!!
• Ø Μετά από αυτή την πολύ σύντομη και εν τάχει ιστορική αναφορά, μπορείτε να εξάγετε τα συμπεράσματά σας για το εάν η ιστορία επαναλαμβάνεται, εάν έστω υπάρχουν ομοιότητες, ακόμη και σε πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν. Πάντως σημειολογικά δεν μπορώ να αγνοήσω ότι μια από τις πρώτες κινήσεις του Γιώργου Παπανδρέου μόλις ανέλαβε πρόεδρος στο ΠΑΣΟΚ ήταν να μετακομίσει την ιστορική έδρα του από την οδό…Χαριλάου Τρικούπη. Τυχαίο ; Δεν νομίζω.